13 February 2020

Reizen per vrachtschip: klimaatvriendelijk alternatief of niet?

door Toby (Zomer Zonder Vliegen)
Nieuws & Info
13 February 2020

Reizen per vrachtschip: klimaatvriendelijk alternatief of niet?

door Toby (Zomer Zonder Vliegen)

Met Zomer Zonder Vliegen willen we mensen uitdagen om de alternatieven voor vliegreizen te herontdekken. Anders reizen, bewuster, trager en ja, soms dichter bij huis. We krijgen er regelmatig vragen over en we stellen ons de vraag ook zelf: hoe zinvol is het om meeliften met een vrachtschip te beschouwen als alternatief voor een intercontinentale vliegreis? Is een reis met een containerschip deel van het verhaal van Zomer Zonder Vliegen? 

Theorie en praktijk

De internationale ngo Transport & Environment publiceerde onlangs een rapport over de emissies en de energie-efficiëntie van zeeschepen. Aan de hand van dit rapport zou je per schip je kunnen nagaan wat de CO2-uitstoot is per ton (of per container) per kilometer. Op die manier zou je  theoretisch ook je CO2-voetafdruk als meeliftend passagier kunnen berekenen. Maar dan moet je eerst bepalen hoeveel ton of containers je tegenover de ruimte stelt die één passagier op het schip inneemt, en dat lijkt onbegonnen werk.  

Het schip vaart toch

Het internationale maritieme goederentransport is op dit moment allesbehalve klimaatvriendelijk. De totale globale CO2-uitstoot van de scheepvaartsector is ongeveer even groot als die van de internationale luchtvaart.  De MSC-rederij staat net als Ryanair in de top 10 van grootste CO2-uitstoters in Europa. Wat geldt voor de luchtvaart, geldt voor de maritieme transportsector: de uitstoot gaat de grenzen van een leefbare planeet ver te buiten - het is een systeem dat niet langer houdbaar is.  

Dus nee, het is niet erg zinvol om een containerschip als alternatief voor een vliegtuig te zien. Meevaren met een containerschip kost al snel 100 euro per dag. Het zou in een geglobaliseerde wereld sowieso maar een werkbare oplossing zijn voor een zeer beperkte en kapitaalkrachtige groep mensen. Het schip vaart toch: dat is niet helemaal onjuist, maar niet erg relevant en een tikkeltje eenzijdig. Het schip vaart enkel omdat we in een systeem leven met de onstilbare behoefte om steeds meer containervracht de oceaan op te duwen.

De vraag in vraag stellen

De vraag hoe klimaatvriendelijk meeliften op een containerschip op dit moment is heeft anderzijds weinig zin. We moeten onszelf niet verliezen in het afwegen van de pro’s en contra’s van een systeem dan sowieso nauwelijks opschaalbaar is - nu niet en in de toekomst niet. In plaats daarvan proberen we ons beter een toekomst te verbeelden die wél mogelijk is. 

Vliegen zonder gebruik van fossiele brandstoffen is niet voor meteen. Ook biobrandstoffen zijn helemaal niet zo duurzaam als vaak beweerd wordt. De technologie rond vliegen op hernieuwbare energie staat nog steeds in haar kinderschoenen en een grote doorbraak zit er niet onmiddellijk aan te komen. In de scheepvaart is het verhaal enigszins anders - op basis van de huidige stand van de technologie lijkt de ontwikkeling van zero emissie-schepen op grote schaal wel haalbaar binnen een redelijke termijn. Die schepen kunnen dan zowel passagiers- of cargoschepen zijn - of een combinatie van de twee.

De boottocht van je leven

Wekenlang enkel zee, omgeven door niets anders dan een eindeloos wateroppervlak, elke dag verloopt hetzelfde, geen afleiding door internet of andere verstrooiing, je kan niet veel meer doen dan staren, nadenken, lezen en schrijven, je tijdsbesef verandert. Een intercontinentale reis met een containerschip kan een unieke, levensveranderende ervaring zijn. Uiteraard kan dat een waardevol verhaal opleveren - los van het verhaal dat we met Zomer Zonder Vliegen brengen, over treinreizen naar de Balkan, liftavonturen op weg naar Zuid-Frankrijk of ontdekkingsreizen dicht bij huis.  

Als je echt CO2-impactloos de oceaan wil oversteken, ga je met de zeilboot. En als het over de impact van een reis met een containerschip gaat, is de vraag die er écht toe doet sowieso niet waarom ons fruit uit Zuid-Afrika moet komen of waarom die webwinkels met veel te veel Zuidoost-Aziatische elektronica of Sri Lankaans textiel toch zo onweerstaanbaar zijn?